Botoks Nedir?
Bir bakteri olan Clostridium Botulinum tarafından salgılan bir nörotoksin, bir proteindir. Bilinenin aksine yılan zehiri ile ilişkisi yoktur. Botox ticari preparatın ismi olup asıl ismi Botulinum nörotoksin tip-A’dır. Kasları gevşetmek amacıyla kullanılır. 1980 yılında şaşılık tedavisinde kullanılmaya başlanılmış, bu hastalarda kaş arası kırışıklıkların düzeldiği gözlenmiş ve 1990’lardan itibaren botoksun kozmetik kullanımı başlamıştır. 2002 yılında da FDA tarafından onaylanmıştır.
Botoks Nasıl Etki Eder?
Kas hareketleri ile oluşan kırışıklıklara yani mimik kırışıklıklarına etkilidir. Kasları gevşeterek, kırışıklıkları rahatlatmak yumuşatmak botoks ile mümkündür. Kasın kasılmasını sağlayan, sinir uçlarından salınan Asetilkolin denilen bir nörotransmiterin salınmasını engeller. Böylece kaslarda geçici gevşeme sağlar. Asetilkolin aynı zamanda ekrin ter bezlerini uyaran nörotransmiterdir.
Botoks Kırışıklık Tedavisinde Hangi Bölgeler İçin Uygundur?
Daha çok estetik amaçlı üst yüz bölgesi yani kaş arası kırışıklık, göz kenarı kırışıklıklarında (kaz ayağı) ve alın kırışıklıklarında kullanılır.
Ayrıca diğer estetik yöntemleriyle birleştirilerek perioral, çene ve boyun bölgesinde de kullanılabilir. Alt yüzde kullanımı iyi bir anatomi bilgisi gerektirir, tecrübeli hekimlerce yapılmalıdır:
Tavşan çizgileri (Bunny çizgileri): burun üst kenarlarında oluşan çizgilerdir. Bazı kişilerde yanağa, alt göz kapağına uzanabilirler. Bu çizgiler hasta güldüğünde ya da kaşlarını çattığında ortaya çıkarlar bazen de üst yüz bölgesi için yapılan botoks sonrası kaş arası, alın ve göz kenarı kaslar gevşediği için bunları telafi etmek amaçlı burun kaslarının çok fazla kasılması ile oluşurlar. Buraya yapılan botoks yanlış yapılırsa üst dudak sarkması, ağız köşesinde düşüklük oluşabilir.
Burun ucu kalkması da botoks ile sağlanabilir.
Perioral kırışıklıklar yani üst dudak üstündeki dikey kırışıklıklar; yaş ile birlikte üst dudaktaki desteğin azalması ve ağız çevresini saran kasın aşırı hareketi ile oluşur. Bu kırışıklıklarda botoks yardımcı tedavi yöntemi olarak kullanılabilir. Ancak dikkatli uygulanmalı yeme, içme, konuşma olumsuz etkilenebilir, ağız asimetrisi, ağız köşesi sarkıklığı, tükürüğünü yutamama gibi yan etkiler ortaya çıkabilir.
Marionette çizgileri denilen ağız kenarlarında sarkmada da botoks kullanılabilir. Bu çizgiler insanı üzgün memnuniyetsiz gösterir. Ama bu uygulama tek başına yeterli değildir, dolgu enjeksiyonu ile birlikte önerilir.
Yine üst yanak bölgesindeki kırışıklıklara ufak dokunuşlar yapılabilir.
Bazı kişilerde görülen alt yanak bölgesindeki çiğneme kasının hipertrofisinde (kalınlaşması) de kullanılabilir.
Portakal kabuğu görünümlü çene, çene kasının kasılması ile oluşur ve düz bir görünüm elde edilmesi amacıyla botoks kullanılabilir. Bu bölgede ayrıca deri altı yağ doku azalması ve kolajen kaybı da varsa dolgu enjeksiyonları ile desteklenmelidir. Yanlış uygulamalar alt dudak işlev bozukluğuna, tükürüğü yutamamaya neden olur.
Yine boyun bölgesinde kolye tarzı kırışıklıklar ve bazı ince kişilerde konuştuklarında ya da güldüklerinde ortaya çıkan dikey bantlar botoksla tedavi edilebilir. Bu tedaviden en çok fayda görecek olanlar deri elastisitesi iyi olan genç hastalardır. Ancak bu uygulama sonrası yutma güçlüğü, nefes alma güçlüğü, ses kısıklığı, başını yastıktan kaldıramama görülebilir.
Uygulamadan 48 saat sonra etkisi görülmeye başlar, 10-15 günde son halini alır. Bu yüzden 10-15 gün sonra rötuş yapılır.
Botulunum toksinine bağlı etkinlik kişiler arası farklı olabilmekle beraber genelde 3-5 ay sürer. Ancak düzenli botoks yaptıranlarda etkilerde bir miktar uzama görülebilir. Yılda bir defa yaptırmak bile bu kişilerde yeterli olmaktadır. Daha büyük yüz kaslarına sahip olan ya da yüz kaslarını fazla kullananlarda tedavinin daha sık kullanılması gerekebilir. Zamanla yüz kasları fazla hareket etmeme alışkanlığına sahip olurlar ve seanslar arası süre uzar, doz azalır.
Botoks son derece kontrollü uygulama imkânı sağlayan ehil ellerde güvenilir, risksiz, bazı ameliyatlara alternatif olabilecek bir uygulamadır. Son zamanlarda güzellik salonları ve kuaförlerde dahi botoks ve dolgu işlemleri yapılmaktadır. Yüz anatomisi ve tıp eğitimi almamış kişilerin eline lütfen yüzünüzü teslim etmeyiniz. Bu tip yerlerde doktor tarafından yapılsa bile botoks ve diğer tıbbi işlemlerin yapılması yasaktır. Hatta diş hekimleri ya da diğer branş doktorlarının bu tip işlemleri yapması da yasaktır. Sadece DERMATOLOG VE PLASTİK CERRAHİ doktorları yapabilir.
Uygulama esnasında ağrı kişinin ağrı eşiğine göre değişir. Öncesinde uygulanan anestetik krem iğne girişlerini hissetmeyi azaltır fakat ilacın kendisinin neden olduğu yanma hissini azaltmaz. İşlem çok kısa sürdüğü için dayanılmayacak bir ağrı oluşmaz.
Uygulama öncesi anestetik krem kullanımı 15-20 dk kadardır. Sonrasında ise işlem yaklaşık 10-15 dakika sürer. Hasta dik pozisyonda otururken yapılır.
Botoks Öncesi ve Sonrası Yapılması Gerekenler?
Morluk oluşumunu azaltmak için işlemden 10-14 gün öncesinden itibaren aspirin, parasetamol harici ağrı kesiciler, vitamin E içeren ajanlar, gingko biloba, yeşil çay kesilmelidir. İşlemden bir hafta öncesine kadar alınan alkol de kanama ve morarma riskini arttırır. İşlemden 15 gün sonra kontrol muayenesine çağrılır ve rötuşlar yapılabilir.
İşlem sonrası 1-2 saat boyunca dik oturulmalı, baş eğilmemeli ve yine 1-2 saat boyunca kaş çatma, kaş kaldırma ve gülme hareketleri 5 dakikada 5 kez tekrarlanmalıdır. Amaç ilacın verilen yerde kalmasını sağlamaktır.
Botoksun Komplikasyonları Nelerdir?
Uzman kişilerce yapılmazsa kaş arası, alın ve kaz ayağı çizgilerinin botoksla tedavisi sonrası asimetrik kaş, göz kapağında düşme, morluk, çift görme, göz kapakların serbest kenarlarının dışa doğru kıvrılması (ektropion), asimetrik gülümseme, kaş düşüklüğü, maske yüz, asimetrik kalkık kaş (şeytan bakışı) oluşabilir. En çok korkulan yan etkilerden biri olan maske yüz verilen ilaç miktarına bağlıdır.
İlacın özellikleri, uygulama yöntemleri ve yapan kişinin tecrübesi başarıyı etkileyen en önemli faktörlerdir.
Botoks Kimlere Yapılmaz?
Nöromuskuler hastalığı olanlar, gebe ve emzirenler, aminoglikozid ve benzeri ilaç kullananlar (etki artar), enjeksiyon alanında deri hastalığı ya da enfeksiyonu olanlar, içeriğine alerjisi olanlar (albumin gibi).
Botoks Fiyatları Arasındaki Farklılıkların Nedeni?
Botoks fiyatlarındaki farklılık 2 nedene bağlıdır. Bunlardan biri ilacın fiyatı diğeri de doktorun sanatına biçtiği değerdir.
En yaygın şekilde kullanılan 2 tane preparat vardır: BOTOX ve DYSPORT. Bu ilaçlar soğuk zincirle taşınması gereken oldukça pahalı ilaçlardır. Farklı metotlarla arındırılıp farklı özelliklere sahip olan bu iki ürün dışında Çin malı çok daha ucuz ama FDA onayı olmayan, yan etki potansiyeli yüksek olan preperatlarda mevcuttur.
İlaç uygulamadan hemen önce sulandırılır ve uygulanır. Bir flakon ilaç genellikle mimik kırışıklığı az olan genç iki bayana yeterli olmaktadır. Bu durumda botoks fiyatı daha uygun fiyata gelmektedir. Ama mimik kırışığı fazla olan bayanlarda ya da güçlü yüz kaslara sahip olan erkeklerde tek flakon kullanılır.
Bazen ilaç önerilenden daha fazla sulandırılmakta böylelikle daha ucuz botoks fiyatı verilebilmektedir. Bu durumda da kırışıklıklarınız açılmayabilir ve açılsa bile etkisi daha kısa sürede geçebilir. Ayrıca yan etki riski de artmıştır.
31.12.2013 tarihinde itibaren T.C. Sağlık Bakanlığı kararı ile Botox kullanımı, özel hastane ve muayenehanelerde sorumlu tıp doktorları tarafından kullanılacak şekilde düzenlenmiş, eczane kanalından perakende satışı durdurulmuştur.
Botoks yaptırmak isteyen kişiler ucuz fiyatlara dikkatlice yaklaşmalı, botoks yaptırmadan önce doktorun bu işlemi ne kadar süredir yaptığı sorgulanmalı, ilacın markası araştırılmalıdır.
Aşırı Terleme Nedir?
Aşırı terleme bölgesel ya da yaygın olabilir. Genellikle de duygusal ya da ısısal uyarılarla oluşur. Bölgesel aşırı terleme avuç içi, ayak tabanı, koltuk altı ya da baş bölgesinde görülebilir. Nedeni genelde yapısaldır. Tedavisinde alüminyum tuzları, iyontoforez, ilaç ve cerrahi tedavi uygulanabilir, ancak bu tedavilerin bir kısmında etkinlik az bir kısmında ise komplikasyon riski fazladır. Son zamanlarda ise botoks uygulaması etkin ve güvenilir tedavi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yaygın aşırı terleme ise endokrin, metabolik, nörolojik ya da neoplastik durumlara bağlı olarak ikincil olarak gelişir. Alttaki nedenin ortadan kaldırılmasıyla tedavi edilir.
Etki Mekanizması?
Ekrin ter bezlerinin kolinerjik stimulusunu engelleyerek ekrin bezlerin uyarılmasıyla oluşan ter salgısını önler.
Hangi Bölgelere Uygulanır?
Koltukaltı, el içi ve ayak tabanına uygulanabilir. Ancak el içi ve ayak tabanı uygulamaları oldukça ağrılıdır. Etkiside koltukaltı botoksu kadar güçlü değildir.
Etkisi Ne Zaman Başlar ve Ne Kadar Sürer?
Etki 2 gün sonra başlar, 15 günde tamamlanır. 6-9 ay kadar sürer. Çoğu hasta terlemenin en çok olduğu ayları rahat geçirmek amacıyla mart- nisan dönemlerinde yılda bir kez yaptırmayı tercih etmektedir.
Yan Etkileri?
Morluklar oluşabilir, yaklaşık bir gün süren yorgunluk halsizlik görülebilir.
Sonrasında Yapılması Gerekenler?
24 saat aşırı egzersizden kaçınılmalıdır.